ΒΡΑΔΥΕΣ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ

1. Τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι τραγούδια της καρδιάς. Και μόνον όποιος τα πλησιάζει με αγνό αίσθημα τα νιώθει και τα χαίρεται. Γιατί η καρδιά με καρδιά μετριέται.

2. Τα ρεμπέτικα τραγούδια τα αγάπησε πολύ ο ελληνικός λαός. Όμως τα ρεμπέτικα τραγούδια παραμένουν η άγνωστη γη της λαογραφίας μας - αφού εγράφησαν τόσο λίγα για τα σπουδαία και όντως ωραία αυτά άσματα, ώστε το θέμα να είναι και σήμερα ουσιαστικά παρθένο. Η συζήτηση για τα ρεμπέτικα τραγούδια άρχισε πριν είκοσι πέντε χρόνια από τις στήλες του Ριζοσπάστη, αλλά τότε ελάχιστοι δέχονταν την αξία και την ομορφιά τους. Οι εχθροί τους ήταν πανίσχυροι. Το 1948 πρώτος ο Μάνος Χατζιδάκις είχε το κουράγιο να δώσει μια διάλεξη, που με λόγια εγκάρδια υποστήριξε το ρεμπέτικο τραγούδι.

3. Κάπως άλλως είναι τα πράγματα σήμερα. Οι νέοι σύνθετες εδιδάχθησαν ουκ ολίγα από το λιτά εκφρασμένο πάθος των ρεμπέτικων τραγουδιών και τον κρυστάλλινο ήχο των μπουζουκιών αλλά, γι' αυτό το αποτέλεσμα προηγήθηκαν δεινές μάχες, και για μιαν εισέτι φοράν απεδείχθη πόσον επωφελείς είναι οι συζητήσεις και οι αγώνες των γενναίων στην ψυχή.

4. Ο Φοίβος Ανωγειανακης έγραψε μία μονογραφία για το ρεμπέτικο τραγούδι. Είχαν προηγηθεί o Έξι Λαϊκές Ζωγραφιές του Μάνου Χατζηδάκη. Ο Κ.Σ. Κώνστας απέδειξε ότι ο ταμπουράς (αδελφός του μπουζουκιού) είναι ελληνικότατο μεσαιωνικό όργανο. ʼλλες μελέτες για το λαϊκό τραγούδι δημοσίευσαν ο Τάσος Βουρνάς, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος και ο Ε. Μαχαίρας, ενώ σχετικοί καβγάδες άναψαν σε αρκετά περιοδικά και εφημερίδες. Παραλλήλως, ο Μίκης Θεοδωράκης ξεκίνησε σε εκστρατεία διαφωτίσεως, ο δε Κώστας Ταχτσής έγραψε ένα κείμενο για τον ζεϊμπέκικο, τον οποίον o Γιάννης Τσαρούχης αποκαλεί Χορό των Χορών.

5. Σιγά-σιγά, όλοι θυμήθηκαν τις παλιές χαλκογραφίες, που έδειχναν τα κλεφτόπουλα του 1821 να παίζουν ταμπουρά, και τους έλληνες ζωγράφους του παρελθόντος αιώνος, που συχνά ζωγράφισαν απλούς ανθρώπους να κρατούν μπουζούκι. Ακόμη θυμήθηκαν το μπουζούκι του Ρήγα Φεραίου και το μπουζούκι του στρατηγού Μακρυγιάννη, που ατόφιο σώζεται στο Εθνολογικό Μουσείο.

6. Πάντως οι λόγιοι ήταν οι τελευταίοι που κατενόησαν την σημασία του ρεμπέτικου τραγουδιού, γιατί αυτό ήταν αρκούντως λαϊκό, ώστε μόνον οι λαϊκοί να το νιώθουν και να το τραγουδούν και να το αγαπούν. Όσο για τους μουσικολόγους και την περίφημη γενιά του 30 έδειξαν, και δείχνουν, μιαν αδιαφορία για το ρεμπέτικο που κυρίως χαρακτηρίζει αυτούς, παρά τα τραγούδια του ελληνικού λαού.

7. Τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι τα τραγούδια των πληγωμένων ψυχών, των απλών, των φτωχών, των αισθαντικών, των χωρίς ανταπόκριση ερωτευμένων. Βέβαια τα ρεμπέτικα τραγούδια ανήκουν πια στο παρελθόν. Υπήρξαν όμως κάποτε η παρηγοριά μας. Ήταν οι λευκοί ασπασμοί των παραγνωρισμένων. Και εξακολουθούν να φαντάζουν σαν μαγικός λουλουδότοπος, θαμμένος κάτω από σαράντα χρόνια πικρίας. Είθε, σύντομα τα ελληνοπούλα να διδάσκονται στο σχολείο την απαράμιλλη ωραιότητα των ρεμπέτικων τραγουδιών.